درس خارج اصول آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی سال 94-95

خلاصه بحث گذشته:

بحث مفهوم شرط تمام شد و فقط تنبیه هشتم باقی ماند که قبلا هم عرض کردیم مربوط به مفهوم داشتن جمله شرطیه نیست و آن بحث از تداخل اسباب و مسببات است که یک بحث کلی و مستقلی است که اگر سبب و یا موضوع حکمی مکرر شد یا دو عنوان، موضوع یک حکم قرارداده شد همانند (اذا افطرت فکفر) و (اذا ظاهرت فکفر) و هم افطار را انجام داد و هم ظهار کرد آیا دو کفاره بر او واجب است یا یک کفاره که اگر دو کفاره باشد پس تداخلی در اسباب نیست و هر سبب، حکم و مسبب مستقلی را ایجاد کرده است و اگر دو حکم فعلی شد باز این بحث است که آیا برای این دو حکم یک امتثال کافی است یا خیر که اگر یک امتثال کافی باشد دو حکم یا دو مسبب فعلی شده در مرحله امتثال تداخل کرده اند و اگر بگوئیم دو امتثال لازم است مسببات هم تداخل نکرده اند .

اشکال تداخل:

این بحث تداخل اسباب و یا مسببات دو شکل هم دارد یک وقت سبب دو شرط است و از دو سنخ است مثل افطار و ظهار و برخی از اوقات هم یک سبب است که در وجود و مصداقش تکرار می شود مثلا دو بار ظهار کرده است یا دو بار افطار کرده است و موضوع یا سبب در هر دو از یک سنخ است ولی دو مصداق از آن در خارج محقق شده است مثلاً دو بار آیه سجده را بخواند آیا دو سجده بر او واجب است و باید دو سجده انجام دهد چون یک بار مثلاً خوانده و یک بار شنیده است و یا یکبار کافی است این را بحث از تداخل در اسباب و یا مسببات می گویند

ص: 1